مطالعه‎ی رابطه بیماری‎ها با وضعیت رشد گوساله‎های نوزاد از تولد تا زمان از شیرگیری در گله‎های شیری اطراف مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری عمومی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 استادیار گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 دانشیار گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

4 استاد گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

    تأمین سلامت گوساله‌ها نقش بزرگی در رشد و نمو آن‌ها و بهره‌دهی گله دارد.  هدف از مطالعه­ی حاضر تعیین رابطه بین رخداد بیماری‎های مختلف در گوساله‎های نوزاد با وزن‎گیری و افزایش قد آن­ها، همچنین ارتباط بین بیماری‎ها و تلفات با برخی عوامل مربوط به گوساله و محیط آن­هاست.  این مطالعه روی 1595رأس گوساله‎ی نر و ماده در 8 واحد گاوداری‌ شیری حومه­ی مشهد انجام شد.  پس از اخذ مشخصات کلی گاوداری، موارد مرتبط با گوساله‎ها شامل میزان ابتلا به بیماری‎های مختلف، تلفات و زمان رخداد آن‌ها در یک دوره‎ی 80 روزه از مطالعه ثبت شد.  پارامترهای بیومتریک شامل وزن و قد در هنگام تولد، 40 و 80 روزگی نیز اندازه‎گیری گردید.  رابطه­ی بیماری‎های مختلف با شاخص‎های رشد (وزن‎ و قد) توسط آزمون مدل خطی و رابطه‎ی متغیرهای مستقل شامل جنس، فصل و نوع زایش، نوع تولد، شکم مادر و وزن تولد گوساله با ابتلا گوساله‌ها به اسهال، درگیری قسمت تحتانی دستگاه تنفس و سایر بیماری‎‎ها و نیز با شانس مرگ توسط آزمون رگرسیون لوجستیک آنالیز آماری شد.  نتایج نشان داد که بیماری‎های اسهال، درگیری قسمت تحتانی دستگاه تنفس، تورم مفصل، نفخ، عفونت بندناف و چشم موجب کاهش معنی‎دار در وزن‎گیری گوساله‎ها شده در حالی که بر افزایش قد فقط اسهال مؤثر بوده است.  نرخ تلفات، 89/3 درصد و رخداد آن از 1 تا 78 روزگی بود.  مهم­ترین علل تلفات گوساله‎ها در سنین پایین، صدمات فیزیکی ناشی از سخت‎زایی، نقایص ژنتیکی، مننژیت، اسهال و سپتی‎سمی و در سنین بالا، درگیری ریوی، اسهال و تورم مفاصل بود.  شانس وقوع اسهال و درگیری قسمت تحتانی دستگاه تنفس در دوقلوها به طور معنی‎داری بیش از تک قلوها، شانس ابتلا به درگیری ریوی در گوساله‎های متولد شده به دنبال سخت‎زایی، در فصل گرم و با وزن تولد بالا بیش از گوساله‎های متناظر بود.  تلفات در دوقلوها، گوساله‎های نر و متولدین فصل گرم بیش از گروه‎های متناظر بود.   

کلیدواژه‌ها


Azizzadeh, M., Shooroki, HF., Kamalabadi, AS., & Stevenson, MA. (2012). Factors affecting calf mortality in Iranian Holstein dairy herds. Preventive Veterinary Medicine 104(3): 335-340.
Constable, P.D., Hinchcliff, K.W., Done, S.H., & Grunberg, W. (2017). Veterinary medicine. A textbook of the diseases of cattle, horses, sheep, pigs and goats (11th Edition). Saunders Ltd, US. Pp: 374-378.
Curtis, CR., White, ME,. & Erb, HN. (1989). Effects of calfhood morbility on long-term survival in New York Holstein Herds. Preventive Veterinary Medicine 7(3): 173-186.
Donovan, GA., Dohoo, IR., Montgomery, DM., & Bennett, FL. (1998). Calf and disease factors affecting growth in female Holstein calves in Florida, USA. Preventive Veterinary Medicine 33(1-4): 1-10.
Hasanabadi, A. (2012). Regulation of growth hormone in farm animals (1st Edition). Ferdowsi university of mashhad Press. Mashhad, Iran. Pp: 19-28 ( In Persian).
Heinriches, JUD., & Lammers, B. (2008). Monitoring Dairy Heifer Growth. The Pennsylvania State University. Pp: 1-11.
Kadivar, A.  (2011). Modern management of rearing of young calf (1st Edition). Marz danesh press. Tehran, Iran. Pp: 150-200. (In Persian).
Kirovski, D. (2018). Influence of different seasons during late gestation on Holstein cows’ colostrum and postnatal adaptive capability of their calves. International Journal of Biometeorology 62(6): 1097–1110.
Lorenz, I., Mee, JF., Earley, B., & More, SJ. (2011). Calf health from birth to weaning. I. General aspects of disease prevention. Irish Veterinary Journal 64(1): 10-18.
Martin, SW., Schwabe, CW., & Franti, CE. (1975). Dairy calf mortality rate: the association of daily meteorological factors and calf mortality. Canadian Journal of Comparative Medicine 39(4): 377-388.
Patterson, D., Bellows, R., Burfening, P., & Carr, J. (1987). Occurrence of neonatal and postnatal mortality in range beef cattle. I. Calf loss incidence from birth to weaning, backward and breech presentations and effects of calf loss on subsequent pregnancy rate of dams. Theriogenology 28(5): 557-571.
Smith, BP. (2015). Large animal internal medicine (5th Edition). St. Louis, Mo: Elsevier. US. Pp: 289-320.   
Trifković, J., Jovanović, L., Đurić, M., Stevanović-Đorđević, S., Milanović. S., Lazarević. M., et al. (2018). Preweaned heifer management on US dairy operations: Part I. Descriptive characteristics of preweaned heifer raising practices. Journal of dairy science 101(10): 9168-9184.
Virtala, AM., Mechor, G., Gröhn, Y., & Erb, H. (1996). The effect of calfhood diseases on growth of female dairy calves during the first 3 months of life in New York State. Journal of Dairy Science 79(6): 1040-1049.
Walton, EA. (2010). Twining in cattle, livestock newsletter of the southeast extension district. March/April. College of agriculture & Life sciences. Academic research extension.
Wymann, MN., Bonfoh, B., Schelling, E., Bengaly, S., Tembely, S., Tanner, M., & et al. (2006). Calf mortality rate and causes of death under different herd management systems in peri-urban Bamako, Mali. Livestock Science 100(2- 3): 169-178.