گیاهان فیتواستروژن، دارای ترکیبات شبه استروژنی بوده و اثرات متفاوتی بر دستگاه تولیدمثلی دارند. یونجه که حاوی ترکیبات فیتواستروژنی است، یکی از مهم‌ترین علوفه‌های گروه لگومینه‌ی جهان با نام علمی Medicago sativa بوده که مورد استفاده انسان نیز می‌باشد. با توجه به این که گزارش‌های گوناگونی در مورد اثرات یونجه بر اندام‌های تولیدمثلی وجود دارد، هدف از این مطالعه بررسی اثرات هیستومورفومتریک یونجه بر کیسه‌ی منی موش صحرائی بالغ می‌باشد. در مطالعه‌ی حاضر 30 سر موش نر بالغ به دو گروه کنترل و درمان تقسیم شده و هر گروه به سه دسته‌ی 5 تائی تقسیم گردیدند. گروههای کنترل فقط با 140 گرم کنسانتره (پلیت) و گروههای درمان با 80 گرم کنستانتره و 300 گرم یونجه‌ی تازه به صورت روزانه تغذیه شدند. سپس در زمان‌های 30، 45 و 60 روز، کیسه‌ی منی موش‌ها خارج و مورد مطالعه قرار گرفتند. پس از مطالعات ماکروسکوپی، با روش تهیه‌ی مقاطع پارافینی، برش‌هایی به ضخامت 6-5 میکرومتر تهیه و مورد رنگ‌آمیزی معمول H&E و PAS قرار گرفتند. وزن کیسه‌ی منی موش‌های گروههای درمانی اول و دوم به ترتیب با (01/0>P) و (05/0>P) نسبت به گروههای کنترل خود، کاهش معنی‌داری نشان دادند ولی این اختلاف در گروه درمانی سوم نسبت به گروه کنترل معنی‌دار نبود. در مطالعات میکرومتری ضخامت کل دیواره و طبقه‌ی عضلانی گروههای درمانی دوم و سوم نسبت به گروه کنترل خود تفاوت معنی‌داری نداشت اما گروه درمان اول نسبت به کنترل اول افزایش معنی‌داری (01/0>P) داشت. ضخامت بافت پوششی گروههای درمان دوم و سوم نسبت به گروههای کنترل خود افزایش معنی‌داری (05/0>P) داشت ولی گروه درمان اول نسبت به کنترل تفاوت معنی‌داری نداشت. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که استفاده از یونجه‌ی تازه، به مدت 30، 45 و 60 روز سبب تغییراتی بر بعضی از مشخصه‌های میکروسکوپی و ماکروسکوپی کیسه‌ی منی شده، اما در مجموع این تغییرات در ساختار پارانشیم کیسه‌ی منی بسیار خفیف بوده و بر عملکرد غده تأثیر قابل توجهی ندارد.
)